Afgelopen woensdag zonden veel Nederlandse omroepen fragmenten van een Creative Commons gelicenseerde YouTube-video van Wouter Klöpping uit. Het ging om beelden van de paniek tijdens de dodenherdenking op de Dam in Amsterdam.
De beelden (in totaal zo’n 70 seconden) zijn op het blog van Alexander Klöpping gepubliceerd en veel omroepen gebruikten korte fragmenten van enkele seconden voor hun berichtgeving over het incident. De videobeelden zijn gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-licentie. Dit is de meest liberale Creative Commons-licentie die hergebruik door iedereen vrij toestaat, mits de naam van de auteur vermeld wordt en een link naar de licentievoorwaarden geplaatst wordt.
Voor zover bekend hield zich geen enkele omroep aan deze voorwaarde en bij veel televisiekijkers zal hierdoor de indruk gewekt zijn dat het óf om eigen materiaal van de omroepen ging, óf dat er voor dit materiaal betaald is.
Dit was echter niet het geval en het lijkt erop dat de omroepen grote moeite hebben zich in de nieuwe realiteit van ‘citizen media’ te vinden. De Creative Commons-licenties zijn een uitermate geschikt instrument om de auteursrechtelijke transactiekosten te minimaliseren en het gebruik van door burgers geüpload materiaal door omroepen te regelen. Dat vereist echter dat beide kanten zich aan de gemaakte afspraken houden. Als videomakers de moeite nemen om expliciet aan te geven dat hun materiaal door iedereen gebruikt mag worden dan mag van professionele mediamakers verwacht worden dat zij zich aan deze voorwaarden houden. Het is treurig te moeten constateren dat dit bij geen enkele omroep het geval was.
Tot nu toe heeft alleen de NOS een (online) herstel geplaatst. Het blijft te hopen dat dit in de toekomst niet meer nodig is.
NB: Ook de auteurswet kent een uitzondering voor hergebruik van auteursrechtelijk beschermende nieuwsberichten door andere persorganen (artikel 15 auteurswet). Het is aannemelijk dat ook door bloggers gepubliceerd materiaal onder deze uitzondering valt, maar ook artikel 15 stelt als voorwaarde dat ‘de bron, waaronder de naam van de maker, op duidelijke wijze wordt vermeld’
Ik heb het zelfde ervaren met de Vara (DWDD) en RTL (Snafu), zij gebruikten foto’s van mij zonder naamsvermelding of afspraken vooraf.
Terwijl andere omroepen (BNN en SBS) mij keurig gevraagd hebben en duidelijk afspraken over het gebruik hebben gemaakt.
De VARA en RTL zullen een factuur ontvangen voor het gebruik.